


Nu het werk in de expositie hangt, geef ik een inkijkje in enkele maak-processen. Ik begin met de make-over van een schilderij. Via https://pact23.blogspot.com/2024/04/makeover-venus-en-het-kubisme.html kon je al veel lezen over de motivatie en achtergrond van deze keuze, daar staan ook foto's bij van de replica en schetsen die geïnspireerd zijn op de abstractie en het landschappelijke van het beeldje. Hieronder nog een ander werk dat daaraan refereert:
![]() | |
Het berglandschap van Venus |
![]() | ||||||||
Replica met subtiel lijnenspel |
En dan nu meerdere foto's van de make-over van het schilderij van de Venus van de Holle Rots, Venus vom Hohle Fels. enkele bewerkingen daarvan en de laatste versie:
![]() |
Het eerste schilderij |
![]() |
De eerste bewerkingen |
![]() |
Latere bewerkingen |
Tot slot het originele oorspronkelijke beeldje, plus de eerste en laatste versie van het schilderij bij elkaar:
Het originele, oorspronkelijke beeldje
![]() | |
Het vroegere werk | |
![]() |
Het resultaat: Abstractie van een Venus, september 2024 |
![]() |
Detail van een werk in wording, aug.2024 |
2 jaar geleden heb ik een idee, dat ik al heel lang koesterde, in de materie omgezet, om precies te zijn knalroze siliconen. Dit beeldje gaf ik de titel 'Venus to Squeeze'. Het betreft een hypermoderne squeezie, een soort stressbal, maar dan in de prachtige ronde vormen van deze oermoeder. Dit beeldje is geïnspireerd op de Venus van Willendorf, waar ik een replica van heb. Het beeldje wordt gedateerd tussen 24.000 en 22.000 v.Chr. (!) Zie: https://www.pact23.com/venus-to-squeeze/
![]() | ||||
|
Tijdens de vorige expositie in de Bergkerk heb ik Venus to Squeeze geïntroduceerd. Het was de bedoeling dat je haar echt in je handen zou kunnen nemen, zoals dat met squeezies gaat. Het materiaal is daarvoor ook prima geschikt. Omdat het gieten van siliconen echter een complex precisie-werk is, ontstonden er blaasjes aan de achterkant van het beeldje en kan ze dus nu alleen bewonderd worden.
![]() | |||
Venus to Squeeze, siliconen, Pact23.com | |
Ook dit jaar laat ik me door de Venus van Willendorf inspireren. Dit keer besloot ik haar eerst te camoufleren, ik laat 2 foto's zien om duidelijk te maken wat ik bedoel:
![]() |
Venus van Willendorf |
![]() |
Venus met camouflage |
De camouflage die ik hier gebruikt heb, houdt verband met het leger. Als je goed kijkt zie je de figuur van de Venus van Willendorf hier als het ware in verpakt zitten. Je zou haar hier dan ook kunnen beschouwen als een gecamoufleerde Venus. In wezen is zij dat ook door de tijd heen geweest. Het vrouwelijk goddelijke en vrouwelijke archetypen zijn immers door de geschiedenis meer en meer verdrongen door het mannelijk goddelijke en mannelijke archetypen. Oeroude mythen zoals Enoema Elisj (Eng: Enuma Elish) uit de Babylonische literatuur, die vermoedelijk in de 13e eeuw voor Chr. al werd geschreven, alsook de Bijbelse mythen getuigen van 'a men's world'.
Mijn autonome kunst gaat deels over deze ontwikkelingen en machts-verschuivingen in de geschiedenis, die ook in de kunstgeschiedenis waar te nemen zijn. Vaak gaan er dan ook jaren van studie en onderzoek vooraf aan het maken van nieuwe kunstwerken. Bronnen-onderzoek maakt daar deel van uit. Dit is ook de reden dat ik veel schrijf als parallelle activiteit naast het maken van autonoom werk. Ik verwijs naar de vele blogs, die ik schreef in verband met het thema, dat ik hier aansnijd.
https://pact23.blogspot.com/2022/02/eaten-by-moon-tekst-en-toelichting.html
https://pact23.blogspot.com/2022/06/ideologie-filosofie-en-politiek-een.html
https://pact23.blogspot.com/2022/10/lijnen-trekken-tussen-2-punten.html
https://pact23.blogspot.com/2022/11/geschenken-van-de-maan-dromen-en.html
Wordt vervolgd.
Een 'makeover' is 'a new or improved appearance that results from making many changes'.
Ik hoop van harte dat het zo ook gaat werken voor wat betreft het levensgrote schilderij, dat geinspireerd is op de Venus van de Holle Rots.
Gaandeweg merkte ik dat er wijzigingen nodig waren om het beeld een krachtiger uitstraling te geven. De wijzigingen betreffen o.a. het 'onthoofden'. Er was namelijk geen sprake van een hoofd, maar van een soort haak. Op het doek leek het echter een hoofd, waardoor de figuur in mijn optiek te menselijk werd.
In mijn vorige blogbericht had ik hierover al iets geschreven, namelijk:
'Dit kwam de abstractie van het beeldje niet ten goede, het deed er eerder afbreuk aan. Ik besloot toen het denkbeeldige hoofd, dat in wezen slechts een haakje/oogje is, (ws. om een koordje door te halen, zodat het beeldje gedragen kon worden) weg te schilderen. Ik deed dit door er flink wat witte verf over aan te brengen. Ook vond ik het van belang wat grotere kleurvlakken toe te voegen. Voorts heb ik het schilderij op kop gehangen, het hangt op die manier al meer dan een jaar aan de wand. Beide opties hebben tot nu toe echter te weinig resultaat opgeleverd. Het schilderij geeft -zo vind ik- nog steeds tezeer een indruk van een concreet vrouwelijk wezen, hoe oer en geabstraheerd het ook is.'
Ik besloot daarom verdere aanpassingen te doen en te kijken wat er zou gebeuren. Ik heb eerst foto's gemaakt, niet alleen van de replica, maar ook v.h. schilderij. Door een en ander overzichtelijk naast elkaar te plaatsen, kan ik de ontwikkelingen beter zien en vergelijken. Hieronder zie je een foto van het schilderij, zoals het er na de eerste aanpassingen uitzag. Het schilderij heb ik op kop gehangen, omdat ik los wens te komen van een concrete weergave van een menselijke gestalte. De Venus van de holle rots is immers veel meer dan dat. Ook helpt het me om vrijer te worden in het schilderen en het hele doek optimaal te gebruiken.
Het werk, dat je hierboven ziet, is vlakker geworden door de toegevoegde kleurvlakken, die de lijnen deels doorbreken. Achtergrond en object vloeien meer in elkaar over. Dit komt de abstractie ten goede. Bovendien wordt het lijfelijke en 3 - dimensionale van het oude schilderij daarmee al enigszins doorbroken, zodat het schilderij meer op zichzelf komt te staan. Ik besloot het schilderij dan ook verder te bewerken. Gaandeweg het schilderen merkte ik op dat het beter zou zijn om een frontaal aanzicht te schilderen, wat betekende dat het linker deel van de Venus wat meer naar voren gehaald mag worden en de plek, die je als aanduiding van een navel zou kunnen beschouwen, centraler zou mogen. Tegelijkertijd herinnerde ik me het kubisme, een stroming binnen de moderne kunst, waarbij meerdere standpunten ingenomen werden, die in één werk getoond werden. Bovendien was er sprake van enkele basic vormen, zoals de kubus en de bol. Achtergrond en restvormen waren net zo belangrijk als de hoofdvorm, in mijn geval de Venus. Ik was er niet op uit om kubistisch te schilderen, maar gaandeweg zag ik paralellen met deze manier van werken. Wat ik bij mezelf merkte was ook het verlangen om achtergrond, kleurvlakken en lijnen te combineren en een compositie op te bouwen.
Hieronder enkele foto's, die een opeenvolging van ingrepen tijdens het maakproces tonen:
REVISITED
De Venus van de Holle Rots revisited
In dit artikel beschrijf ik mijn benadering en zienswijze (een stukje kunstbeschouwing) met betrekking tot dit bijzondere Venusbeeldje. Door er vanuit verschillende invalshoeken naar te kijken, kan een meer genuanceerd standpunt worden bereikt en krijg je ook meer informatie over het werk zelf. Door zelf werken te maken die geïnspireerd zijn op dit beeldje (om precies te zijn op een replica ervan, die ik in mijn bezit heb) wordt mijn perceptie nog verder beïnvloed. Ik ben van mening dat een kunstenaar altijd naar verdieping en een bewustzijn dat beweeglijk en kritisch blijft, dient te streven. Verder is dit artikel ook een verslag van een zg. maak-proces, dat ik graag wil delen. Ik wens je heel veel inspiratie.
Dit beeldje werd in 2008 in Duitsland/Schwäbische Alb gevonden en heet dus eigenlijk 'Venus vom Hohle Fels' :
![]() |
Venus vom Hohle Fels, afb. van internet |
De Venus van de Holle rots is een bijzonder intrigerend beeldje. Zo ervaar ik het althans. Meerdere jaren geleden kocht ik een replica van dit zg. Venus-beeldje, ik heb me er vervolgens door laten inspireren en enkele werken gemaakt, waaronder een levensgroot schilderij. Deze is 220 cm (h) x 140 cm (b). Ik wenste zo groot te schilderen omdat het beeldje
![]() |
De grootte van een lucifersdoosje |
De abstrahering had ik overigens ook via een mixed media werk benadrukt, ik heb via dit werk de indruk gegeven van een bergachtig landschap. In het mixed media werk heb ik een deel van de achterzijde van het beeldje verwerkt, waardoor de indruk van een berg wordt versterkt. Het werk staat op mijn website, zie: https://www.pact23.com/de-venus-van-de-holle-rots/
Ik besloot opnieuw aan de slag te gaan met de replica en het schilderij en te kijken wat er zou gebeuren. Ik heb eerst foto's gemaakt, niet alleen van de replica, maar ook v.h. schilderij. Door een en ander overzichtelijk naast elkaar te plaatsen, kan ik de ontwikkelingen beter zien en vergelijken.
Allereerst de kaart op A6 formaat, het betreft een weergave van het schilderij, zoals het er aanvankelijk uitzag. Eronder zie je een foto van het schilderij, zoals het er nu hangt.
Ik had bedacht dat ik met zwarte olieverf het hele schilderij zou kunnen bedekken, er dus een laag zwarte verf op aan te brengen, waarna ik met stukjes hout of spatels delen weg zou kunnen krassen. Olieverf blijft lang zacht, omdat ze niet snel droogt, je kunt er dus lang in werken. Je ziet wel dat het schilderij feitelijk een combi is van kleurvlakken en lijnen. Door in de zwarte laag te werken, daar delen van weg te krassen, schemeren er kleuren door. Ik had al eerder op die manier gewerkt, maar nog nooit met een bestaand schilderij. Ik vond het dus nodig om eerst in het klein wat testen te doen. Ik heb daar meerdere A6-kaarten voor gebruikt, maar bleef daardoor wel gebonden aan de figuur, zoals ik destijds had geschilderd. Dit gaf mij een beknellend gevoel, ik voelde dat ik mezelf tezeer beperkte.
Door de foto's naast elkaar te plaatsen, (dus het oude naast het meest recente werk) zag ik echter dat het werk, dat nu op kop hangt, vlakker is geworden door de toegevoegde kleurvlakken, die de lijnen deels doorbreken. Achtergrond en object vloeien meer in elkaar over. Dit komt de abstractie ten goede. Bovendien wordt het lijfelijke en 3 - dimensionale van het oude schilderij daarmee doorbroken. Er kan van daaruit iets nieuws ontstaan. Het schilderij ga ik dus verder bewerken, maar niet met zwart ! ;-)
Door te werken in de zwarte olieverf op de A6-kaarten, ontstond daarnaast de wens om op basis van dit Venusbeeldje te gaan tekenen, onder andere met kroontjespen en inkt.
![]() |
foto's van de replica, dec.2023 |
Het zal je opvallen dat door het op kop plaatsen, de abstractie, die ik in het beeldje waarneem, extra benadrukt wordt:
![]() |
foto's van de replica, dec.2023 |
Het landschappelijke dat ik in het mixed media werk naar voren haalde, door twee wandelaars op de rug van het beeldje te plaatsen, zie je hier ook aan de voorkant van het beeldje terug. Je krijgt een indruk van bergen en kloven, een machtige grootsheid. Er wordt zelfs een krater zichtbaar.
Door te tekenen kan ik het beeld verder abstraheren en krijgt het de sfeer van een landkaart. Bij deze enkele foto's van schetsen:
Nieuw werk, fotografie, camera: Lumix Panasonic
Francis te Brake/la Braque, Pact23.com, Pact23.blogspot.com
Deze logboek-notities refereren in zekere zin aan de eenzijdige gerichtheid van het postmoderne klimaat, waarin we leven. Dit begon met de Romeinen, toen 'Sol Invictus' het dominante godsbeeld werd. Sindsdien raakten aspecten van de Maan: van het donker, de schaduw en de nacht, steeds meer op de achtergrond. We leven ook niet langer met de maancyclus, die in vroeger tijden geïntegreerd was en het leven, werken, alsook de rituelen sterk beïnvloedde. Tegenwoordig staan we voornamelijk AAN.
Alessandro Baricco schetst in zijn boek, 'De Barbaren' op originele wijze deze postmoderne cultuur, waarbij de mainstream, die hij beschrijft als een horde mutanten, zich aan de oppervlakte op snelheid voortbeweegt en zodoende vooral veel afstand aflegt in korte tijd. Verdieping of vertraging is heilloos in het tijdperk van deze mutanten. Het gaat om de ervaring van de lijn tussen 2 punten, 'die tezamen met andere lijnen tussen punten een tekening vormt, die dan vervolgd wordt met een andere tekening, die de ervaring als tekening geeft.....', waar de oude filosofen zich beraadden op het wezen van de punt. De tekeningen, die Baricco schetst, kenmerken het gedrag en de aard van de postmoderne mens-machine en hebben de kunsten diepgaand beïnvloed.
De tekst hierboven maakt deel uit van mijn volgende column, die binnenkort in het Droomjournaal van de Vereniging voor de Studie van Dromen verschijnt.
Ik heb er deze illustratie aan toegevoegd:
Titel: 'Dead Scissors'
De titel bedacht ik tijdens het bewerken van beide foto's, die ik maakte tijdens een zomerse wandeling onder een schroeiende zon. Omdat ik de spelling even wilde controleren, typte ik bij een zoekmachine 'Dead Scissors' in en kwam terecht bij Kurt Schwitters, heeeee ..... ;-)
Wat daarbij interessant is om te melden is het gegeven dat Kurt Schwitters gevonden voorwerpen en afval gebruikte om zijn collage-werken te maken. Onderaan zal ik de link naar het werk van Kurt Schwitters plaatsen.
Veel inspiratie gewenst,
Francis, Pact23.com
![]() | ||||||||||
Dead Scissors 1, foto Pact23 |
![]() |
Dead Scissors 2, foto Pact23 |
Tekst en toelichting behorende bij de expositie, die op 16 febr.a.s. van start gaat.
Voor de komende expositie laat
ik naast mixed media werk en filmpjes ook enkele collages zien.
Althans, ik ben er nog mee bezig en kijk dan of het oke is als onderdeel
van onze gezamenlijke tentoonstelling met titel: 'Eaten by the Moon.'
Voor de collage maak ik gebruik van sjablonen, stempels en ....hoe kan het ook anders: wc-papier.
De titel heb ik -als curator van onze subgroep, waar ik tevens deelnemer van ben- gekozen op basis van het gedachtengoed van Gurdjieff, omschreven en toegelicht door Ouspensky in zijn boek: ' In Search of the Miracelous'.
Eaten by the moon
oftewel: ik droom dat ik ben“We are going to the moon that is not very far. Man has so much farther to go within himself.”
Anaïs NinIs het niet zo dat de hoofdpersoon in het sprookje of de mythe, op het moment dat deze met een uitdaging geconfronteerd wordt, altijd weer door de weerstand moet om de overheersende, maar beperkende patronen als eerste in zichzelf te doorbreken?
Volgens Gurdjieff (in 'Op zoek naar het wonderbaarlijke' van P.D. Ouspensky) is iemand daar echter nauwelijks toe in staat, aangezien men niet beseft dat men slaapt of onder dergelijke patronen lijdt. Er is heel wat voor nodig om uit de gevangenis van de subjectieve werkelijkheid te ontwaken. Dit houdt volgens Gurdjieff verband met de positie van de aarde in het kosmische stelsel en de wet van de octaven, die in het boek van P.D. Ouspensky uitvoerig wordt toegelicht.
Food for the moon werd dan ook letterlijk bedoeld: Gurdjieff schetste dat de maan een kind is van de aarde en zich dient te ontwikkelen tot een volwaardige planeet. De aarde dient zich te ontwikkelen naar de zon, maar ook haar kind te voeden. Mensen die blijven sluimeren, geven (wellicht onbewust) het streven om zich volledig te ontplooien op: hun essentie (zon) kan namelijk niet ontwikkeld worden. Geboren worden in een omgeving waar men slaapt en aldus ook de ouders in diepe sluimer verkeren, kan uiteraard op geen enkele manier tot ontwaken bijdragen.“Iemand moet allereerst beseffen dat het zichzelf herinneren nauwelijks gerealiseerd kan worden
temidden van slapende mensen, die van hun wakker zijn zijn overtuigd en dromen dat ze ontwaken. Wanneer iemand begrijpt dat hij zichzelf niet herinnert en dat zichzelf herinneren tot op zekere hoogte ontwaken betekent, en wanneer hij tegelijkertijd ervaart hoe moeilijk het is zichzelf te herinneren.....”(P.D.Ouspensky, 'Op zoek naar het wonderbaarlijke', vierde druk, 1979. Oorspronkelijke titel: 'In Search of the Miraculous')
Een bijzondere theorie, volledig uitgediept en toegelicht in het boek van Ouspensky. De mens, die in haar/zijn mythe en kosmologie geconfronteerd wordt. De kunstenaar, die zich door maan en droomlandschap laat inspireren. Die zelf wenst te onderzoeken en de drempel tussen de werelden betreedt. Dit zie je weerspiegeld in het werk van de vijf kunstenaars van deze groep. Zijn ze bezig de maan te voeden? Tasten ze aldus verder in het duister? Of hopen ze misschien de smid te vinden, die de sleutel kan maken? Zullen zij in staat zijn voorbij de andere hersenhelft het 'niet bestaan’ te doorgronden?
Zeker is dat ze voldoende tastzin hebben ontwikkeld.
Ik nodig je uit met deze input op pad te gaan, te struinen door de kerk en jezelf te observeren, terwijl
je het werk van de kunstenaars in je opneemt.