Hermeneutiek, kunst, waarneming,
vervolg
In de laatste blog liet ik me
inspireren door een vrouwelijke auteur, Annelies
van Heijst, die met betrekking tot ethiek en hermeneutiek diepgaand
onderzoek gedaan heeft en daar het feministische gedachtegoed bewust
bij betrekt. Ze heeft in haar cross-over onderzoek ook andere bronnen
aangeboord, die ze in haar werk heeft uitgelicht en geduid ten
opzichte van haar eigen visie en standpunt. Het feministisch
gedachtegoed kan volgens mij verfrissend
en waardevol zijn, gezien de onzekere fase waar we ons massaal in
bevinden. Het betreft een soort 'bardo' moment of scharniermoment,
wat een crisis in wezen is. Dat ik haar boek koos heeft ook te maken
met de titel: 'Verlangen naar de Val', die ik associeerde met mijn
onderzoek en werk onder de titel 'Collapse'
Met 'The Collapse' duid ik in wezen ook
op scharniermomenten, ik verwijs naar mijn blog pact23.blogspot.com
voor mixedmedia-werk/filmpjes e.d. onder die titel, bijdragen en
toelichting.
Mijn meest actuele bijdrage sluit hier
goed op aan: https://pact23.blogspot.com/2020/08/
New images for an altering world, Photo by Rob Boon
New images for an altering world, Photo by Rob Boon
Scharniermomenten zijn momenten of
periodes waarbij sprake is/kan zijn van een ommekeer in een bestaande
situatie. Dergelijke periodes bieden ruimte voor of dwingen ons
misschien wel tot verandering. De auteur schrijft dan ook over
'discontinuiteit'. O.a. op blz.87 van haar boek, 'Verlangen naar de
val' schrijft zij: 'Meyer pleit voor een leeshouding, die is
gebaseerd op het beginsel van discontinuïteit, dat wil zeggen dat de
tekst aan de lezer verschijnt als een vreemde, die de kijk van de
lezer op de wereld kan schokken en veranderen.'
Voorts komt ze (net als in het boek van
Gadamer) tot de onderzoeksvraag ten aanzien van 'betekenis' en de
wisselwerking, die daarbij plaatsvindt tussen beschouwer, maker en
kunstwerk, in dit geval literatuur of poëzie. Ik verwijs naar pagina
86 en het volgende citaat: 'Bij het construeren van samenhang en
betekenis heeft de lezer een groot aandeel'
Als het gaat om de herdefiniëring
van begrippen als kunst, schoonheid, autonomie en waarheid, wordt er
in hoge mate uit gegaan van het autonome subject, aangezien deze
instelling tot voor kort domineerde. In haar boek haalt zij
Christopher Lasch aan, die meent dat dit mannelijk narcistische
uitgangspunt en deze instelling zijn beste tijd heeft gehad. Behalve
Christopher Lasch haalt zij meerdere auteurs aan, die van mening zijn
dat het bewustzijn gestuurd wordt door onbewuste krachten. Blijkbaar
heeft deze gedachte binnen het 'autonome subject denken' geen waarde.
Discontinuïteit lijkt een nieuw
tijdperk aan te duiden, waarbij het autonome subject vervangen word
door het wankelende subject. (Niet voor niets zal de auteur de titel
: 'Verlangen naar de val' gekozen hebben). Een autonoom subject zou
een (min of meer) lezersgericht standpunt innemen, waarbij deze
lezer-es autonoom betekenis maakt. Ik heb de indruk dat van Heijst
ook bedoelt, dat er door die autonome houding weinig ontwikkeling of
verandering mogelijk is, het kader is immers beperkt en laat
nauwelijks 'vreemde' invloeden of discontinuïteit toe. Eigenlijk
klinkt autonoom subject ietwat eenzijdig en het zich volledig
verliezen in de tekst, die gelezen word, is blijkbaar het andere
uiterste.
Ik merk dat dit mij enorm boeit, het
gaat immers om krachtenvelden, (in dit geval lezer, tekst, auteur)
die elkaar beïnvloeden en geschiedenis schrijven. Bovendien
reflecteer ik tegelijkertijd (terwijl ik lees) op mijn manier van
maken en werken. In die zin ben ik het eens met wat van Heijst
schrijft over Colinwood's statement dat het om zelfkennis gaat, die
via reflectie verder aan kan groeien/zich kan verdiepen. Ook schrijft
zij (o.a. op blz. 294) over de betekenis-toeschrijvende act en haar
hermeneutische model van de drie gestalten van de lezer-es. Om nieuwe
inzichten op te doen en tot een nieuw zelfverstaan te komen, moet de
lezer-es wel een proces doorlopen waarin zelfverlies een wezenlijk
moment is. Een lezer die zich vastklampt aan de eigen
betekenis-samenhang kan met radicale alteriteit niet in contact
komen.
Boek : Titel: 'Verlangen naar de Val',
A. van Heijst. Zelfverlies
en autonomie in hermeneutiek en ethiek.
Hashtags: Art; Actuality; Definition;
Redefining art; Hermeneutiek; Perceptie; Waarneming; Dreams;
Dreamwork; Droomyoga; Dreambody; The Unconscious; Subject; Autonomie;
Ethiek; Deventer; Pact23.com; pact23.blogspot.com;
