In dit 3e deel van 'Het creatieve proces in beeld' beschrijf ik het maakproces van een collage, die de 'Venus van Laussel' als uitgangspunt heeft. Dit Venusbeeld viel me dit jaar voor het
eerst op. Het betreft een bas-reliëf van 42 cm. hoog, dat in Frankrijk in een abri van Laussel (in de Dordogne) werd ontdekt. Dit was in 1911. dus ik zal ook
daar enkele kiekjes van laten zien. Voordat ik het creatieve proces ga beschrijven in woord en beeld verwijs ik nog even naar een vroeger blogbericht, waar ik de Venus van Laussel alvast introduceerde. Mocht je dit bericht nog willen lezen, klik dan op https://pact23.blogspot.com/2024/08/venuskunst-verwarring-en-vervolg.html
Hieronder
nogmaals de 2 prints van foto's, die van het bas-relief zijn gemaakt. Je ziet de
hoorn heel duidelijk, de Venus van Laussel draagt ze in haar rechter
hand. In het vorige blogbericht kon je al lezen dat ik de betreffende hoorn ook heb toegepast bij de collage met de Venus van Willendorf. Door archeologen is gemeld dat het een hoorn van een wisent geweest moet zijn, die hier afgebeeld werd. Wat verder interessant is om te weten is het gegeven dat er 12 inkervingen in de hoorn zijn gemaakt, wat zou kunnen duiden op een cyclisch principe van bijv. '13 manen'. Er zijn echter ook andere interpretaties gegeven.
Aan
de hand van de prints heb ik tekeningen gemaakt, deze heb ik overgezet
naar patroonpapier, zodat ik de vormen daarna kon overdragen op karton.
Ook hier had ik de wens de verschillende delen van het beeld
afzonderlijk uit karton te snijden en dan op en aan elkaar te lijmen. Je ziet de lagen karton en het reliëf dat erdoor ontstaat, heel duidelijk op de foto hieronder.
Het
hoofd van de Venus van Laussel is zijwaarts naar de hoorn gericht, wat -
mede door haar hoofdtooi of kapsel- deed
denken aan een afbeelding van de Godin Isis als farao. Op de foto's
hieronder heb ik deze aspecten geïntegreerd. Je ziet daar de typische
hoofdtooi en opvallende weergave van het oog, zoals dat in het oude Egypte toegepast werd, namelijk en face in een
gezicht dat en profil wordt weer gegeven.
 |
| Godin met hoorn en ankh |
Francis te Brake, oktober 2024, Deventer. Pact23.blogspot.com/Pact23.com
In dit 2e deel van 'Het creatieve proces in beeld' beschrijf ik het proces met betrekking tot de Venus voor Vrede, 'Return to Peace', dat is geïnspireerd op de Venus van Willendorf.
De Venus van Willendorf
is een typisch aardse godin: zij staat voor vruchtbaarheid, voeding,
verzorging, de overvloed van moeder natuur, het leven-gevende
principe. Dit jaar heb ik me opnieuw door de Venus van
Willendorf laten inspireren. In voorgaande berichten schreef ik o.a. over het idee om haar in camouflagekleuren weer te geven: als je deze blogs nogmaals wilt lezen, klik dan op https://pact23.blogspot.com/2024/08/venus-voor-vrede.html en https://pact23.blogspot.com/2024/09/venus-to-squeeze-and-her-sister.html
Hieronder zie je de eerste bewerkingen, de gecamoufleerde Venus, de kartonnen ondergrond, die als basis dient, plus enkele symbolen, die in de oertijd reeds werden toegepast en op verschillende locaties over de hele wereld zijn gevonden. De hoorn leende ik van de 'Venus van Laussel'. In een volgend blogbericht lees je daar meer over. Het hoofd van de Venus van W. heb ik vervangen door deze hoorn, omdat ik de compositie beter en krachtiger vind op deze manier (zie 1e foto). Overigens heeft de oorspronkelijke Venus van Willendorf geen gezicht.
Voorts zie je enkele foto's, die een beeld geven van de voortgang in het proces van maken: de twee oerelementen die toegevoegd zijn, het zoeken van een geschikte achtergrond, waarbij ik het bloemmotief liet meespelen. Niet alleen staat de Venus van Willendorf als oermoeder sterk in contrast met de oorlogskleuren, ook de bloemen en de hoorn staan ermee in contrast.
Het lichaam heb ik uitgevoerd in karton en met prints beplakt. In de expositie zul je zien dat er meerdere lagen gebruikt zijn, waardoor er een soort reliëf ontstaat.
Op de foto's hieronder zie je dat ik 2 armen toegevoegd heb, ik heb ze op papier getekend, daarna uitgeknipt en langs de borsten omhoog gelegd. Bij het oorspronkelijke Venusbeeldje zijn de armpjes heel subtiel uitgevoerd boven de borsten. Ik heb de armen dus verlengd met een boog, waardoor ze wat nadrukkelijker te zien zijn. Ik beoog daarmee het effect van een koesterende, liefdevolle houding. Tevens worden de rondingen van haar lijf en borsten daardoor benadrukt. Later besloot ik ook de benen van de Venus, zoals ze bij het oorspronkelijke beeldje zijn vormgegeven, in hun geheel toe te voegen. Dit betekende dat ik koos voor de lijfelijkheid en stevigheid, die het beeldje uitstraalt. Het symbool van de opening, oneindigheid en het cyclische liet ik dan ook weg.
Op de volgende foto zie je een andere bloemenachtergrond. Overigens zie je dat ik een vorm onder de hoorn heb toegevoegd, waardoor een zekere symmetrie wordt aangebracht.
Hieronder zie je achter de benen van het beeldje stroken zwart/wit. Het zijn repen van z/w- foto's, die ik in het verleden veel gebruikte als materiaal voor kunstwerken. Ik heb nog enkele werken thuis, die volledig van dit materiaal gemaakt zijn. Ik sneed in die tijd veel foto's aan repen, die ik vervolgens aan elkaar plakte. Zo had ik dus enkele rollen met meters aan fotorepen. Ik wilde kijken of deze repen in dit geval mooi zouden staan als deel van de achtergrond.
Uiteindelijk is het toch anders geworden, zowel de bloemen-achtergrond als de fotorepen heb ik vervangen door een achtergrond die ik beter vond staan.
Je ziet op de foto hierboven dat daar vele bewerkingen aan vooraf zijn gegaan. Overigens bleken de fotorepen bij de andere collage wél goed te passen.
 |
| Illustraties triskelion, plus illustratie v.e. cup-ring |
Je ziet op de foto dat er ook een triskelion is toegevoegd, een keltische uitvoering ervan. Ik koos er later voor de triskelion niet op een cirkelvormige achtergrond weer te geven (zoals je op de foto kunt zien en links bovenaan in de illustratie), maar zonder deze achtergrond. De vorm zou anders te dominant worden, wat het geheel niet ten goede komt. Verder heb ik nog aanpassingen gedaan voor wat betreft de achtergrond, met name bij de benen van de Venus. Ze lijkt namelijk anders te zweven, wat niet goed past bij een aardse oermoeder. In de huidige expositie van Deventer kunstenaars kun je het eindresultaat zien.
Graag tot dan en alvast veel inspiratie gewenst.
Nu het werk in de expositie hangt, geef ik een inkijkje in enkele maak-processen. Ik begin met de make-over van een schilderij. Via https://pact23.blogspot.com/2024/04/makeover-venus-en-het-kubisme.html kon je al veel lezen over de motivatie en achtergrond van deze keuze, daar staan ook foto's bij van de replica en schetsen die geïnspireerd zijn op de abstractie en het landschappelijke van het beeldje. Hieronder nog een ander werk dat daaraan refereert:
 | |
| Het berglandschap van Venus |
 | ||||||||
| Replica met subtiel lijnenspel |
En dan nu meerdere foto's van de make-over van het schilderij van de Venus van de Holle Rots, Venus vom Hohle Fels. enkele bewerkingen daarvan en de laatste versie:
 |
| Het eerste schilderij |
 |
| De eerste bewerkingen |
 |
| Latere bewerkingen |
.jpg)
Tot slot het originele oorspronkelijke beeldje, plus de eerste en laatste versie van het schilderij bij elkaar:
Het originele, oorspronkelijke beeldje
 | |
| Het vroegere werk | |
.jpg) |
| Het resultaat: Abstractie van een Venus, september 2024 |
 |
| Detail van een werk in wording, aug.2024 |
Het sprookje van Blauwbaard
Dit bericht gaat over een 2 luik dat geïnspireerd is op dit sprookje. Het tweeluik zal ook te zien zijn in de expositie te Deventer. Maar nu eerst een prachtig stukje tekst uit het sprookje van Perrault:
 |
| Blauwbaard en zijn vrouw (illustratie van internet, Perrault) |
Het is een zeer intrigerend sprookje, met enorm veel diepte, vanwege de archetypische structuur van de psyche, die in dit sprookje verwerkt is. Het gaat tever om dit hier toe te lichten en bovendien is dit al gedaan door Clarissa Pincola Estes, een schrijfster die onder andere in haar boek 'Women Who Run With the Wolves' meerdere sprookjes tot op de bodem heeft uitgediept. Hierbij een link naar haar website en werk:
https://www.clarissapinkolaestes.com/
Wel wil ik hier kort refereren aan het werk van Clarissa P.E., omdat daaruit blijkt hoe complex die structuur is en hoe binnen de meeste culturen eenzelfde soort aanleg of gedrag bij meisjes al op vroege leeftijd wordt gesmoord, terwijl dit bij jongens wordt aangemoedigd. Uiteraard zie je dit dan ook gebeuren bij de toelichting op sprookjes. Daardoor lopen we massaal de diepere betekenis van veel sprookjes, mythen en (jawel) dromen mis. Waarom gebeurt dat? Meestal omdat we de diepere betekenis niet mogen of niet durven kennen. Aan het 'niet mogen en niet durven' liggen vaak taboes ten grondslag; voor meisjes gelden (zoals ik al schreef) andere taboes dan voor jongens. Het niet kunnen kennen is vaak het gevolg.
Een van de uitspraken van de schrijfster is dan ook dat de vrouw van Blauwbaard (ik meen dat dit reeds zijn 7e vrouw is) de horrorkamer MOET openen, om zichzelf te kunnen overtuigen van de gruwel, die Blauwbaard voor haar verbergt. Het is dus niet zo, dat ze niet 'nieuwsgierig' mag zijn, maar dat in onze cultuur en in andere culturen wereldwijd, vrouwen domweg gezegd en aangeleerd wordt dat dit een negatieve karaktertrek is en dus taboe. Natuurlijk kan nieuwsgierigheid in een bepaalde vorm een storende of saboterende uitwerking hebben, daar gaat het echter in dit sprookje niet om. Ook zal het je wel opgevallen zijn dat 'nieuwsgierigheid' de term is die bij vrouwen wordt gebezigd, dat echter 'onderzoekend zijn' dezelfde karaktertrek betreft, die bij jongens wordt aangemoedigd en geprezen. En precies dat onderscheid is niet alleen ernstig en kwalijk, maar ook dodelijk, m.n. voor vrouwen, zoals in het sprookje uiteindelijk getoond wordt.
 |
| Zij daalt af naar de geheime kamer(illustratie van internet, Perrault) |
