Het creatieve proces in beeld, II

In dit 2e deel van 'Het creatieve proces in beeld' beschrijf ik het proces met betrekking tot de Venus voor Vrede, 'Return to Peace', dat is geïnspireerd op de Venus van Willendorf.

De Venus van Willendorf is een typisch aardse godin: zij staat voor vruchtbaarheid, voeding, verzorging, de overvloed van moeder natuur, het leven-gevende principe. Dit jaar heb ik me opnieuw door de Venus van Willendorf laten inspireren. In voorgaande berichten schreef ik o.a. over het idee om haar in camouflagekleuren weer te geven: als je deze blogs nogmaals wilt lezen, klik dan op https://pact23.blogspot.com/2024/08/venus-voor-vrede.html en https://pact23.blogspot.com/2024/09/venus-to-squeeze-and-her-sister.html

Hieronder zie je de eerste bewerkingen, de gecamoufleerde Venus, de kartonnen ondergrond, die als basis dient, plus enkele symbolen, die in de oertijd reeds werden toegepast en op verschillende locaties over de hele wereld zijn gevonden. De hoorn leende ik van de 'Venus van Laussel'. In een volgend blogbericht lees je daar meer over. Het hoofd van de Venus van W. heb ik vervangen door deze hoorn, omdat ik de compositie beter en krachtiger vind op deze manier (zie 1e foto). Overigens heeft de oorspronkelijke Venus van Willendorf geen gezicht. 

Voorts zie je enkele foto's, die een beeld geven van de voortgang in het proces van maken: de twee oerelementen die toegevoegd zijn, het zoeken van een geschikte achtergrond, waarbij ik het bloemmotief liet meespelen. Niet alleen staat de Venus van Willendorf als oermoeder sterk in contrast met de oorlogskleuren, ook de bloemen en de hoorn staan ermee in contrast.

Het lichaam heb ik uitgevoerd in karton en met prints beplakt. In de expositie zul je zien dat er meerdere lagen gebruikt zijn, waardoor er een soort reliëf ontstaat.

 

Op de foto's hieronder zie je dat ik 2 armen toegevoegd heb, ik heb ze op papier getekend, daarna uitgeknipt en langs de borsten omhoog gelegd. Bij het oorspronkelijke Venusbeeldje zijn de armpjes heel subtiel uitgevoerd boven de borsten. Ik heb de armen dus verlengd met een boog, waardoor ze wat nadrukkelijker te zien zijn. Ik beoog daarmee het effect van een koesterende, liefdevolle houding. Tevens worden de rondingen van haar lijf en borsten daardoor benadrukt. Later besloot ik ook de benen van de Venus, zoals ze bij het oorspronkelijke beeldje zijn vormgegeven, in hun geheel toe te voegen. Dit betekende dat ik koos voor de lijfelijkheid en stevigheid, die het beeldje uitstraalt. Het symbool van de opening, oneindigheid en het cyclische liet ik dan ook weg.

 

Op de volgende foto zie je een andere bloemenachtergrond. Overigens zie je dat ik een vorm onder de hoorn heb toegevoegd, waardoor een zekere symmetrie wordt aangebracht.

 

Hieronder zie je achter de benen van het beeldje stroken zwart/wit. Het zijn repen van z/w- foto's, die ik in het verleden veel gebruikte als materiaal voor kunstwerken. Ik heb nog enkele werken thuis, die volledig van dit materiaal gemaakt zijn. Ik sneed in die tijd veel foto's aan repen, die ik vervolgens aan elkaar plakte. Zo had ik dus enkele rollen met meters aan fotorepen. Ik wilde kijken of deze repen in dit geval mooi zouden staan als deel van de achtergrond.

Uiteindelijk is het toch anders geworden, zowel de bloemen-achtergrond als de fotorepen heb ik vervangen door een achtergrond die ik beter vond staan.

 

Je ziet op de foto hierboven dat daar vele bewerkingen aan vooraf zijn gegaan. Overigens bleken de fotorepen bij de andere collage wél goed te passen.

 

Illustraties triskelion, plus illustratie v.e. cup-ring

 

Je ziet op de foto dat er ook een triskelion is toegevoegd, een keltische uitvoering ervan. Ik koos er later voor de triskelion niet op een cirkelvormige achtergrond weer te geven (zoals je op de foto kunt zien en links bovenaan in de illustratie), maar zonder deze achtergrond. De vorm zou anders te dominant worden, wat het geheel niet ten goede komt. Verder heb ik nog aanpassingen gedaan voor wat betreft de achtergrond, met name bij de benen van de Venus. Ze lijkt namelijk anders te zweven, wat niet goed past bij een aardse oermoeder. In de huidige expositie van Deventer kunstenaars kun je het eindresultaat zien.

Graag tot dan en alvast veel inspiratie gewenst. 

Het creatieve proces in beeld, I

Nu het werk in de expositie hangt, geef ik een inkijkje in enkele maak-processen. Ik begin met de make-over van een schilderij. Via https://pact23.blogspot.com/2024/04/makeover-venus-en-het-kubisme.html kon je al veel lezen over de motivatie en achtergrond van deze keuze, daar staan ook foto's bij van de replica en schetsen die geïnspireerd zijn op de abstractie en het landschappelijke van het beeldje. Hieronder nog een ander werk dat daaraan refereert:  

Het berglandschap van Venus

 

Replica met subtiel lijnenspel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

En dan nu meerdere foto's van de make-over van het schilderij van de Venus van de Holle Rots, Venus vom Hohle Fels. enkele bewerkingen daarvan en de laatste versie:

Het eerste schilderij

De eerste bewerkingen

Latere bewerkingen

Tot slot het originele oorspronkelijke beeldje, plus de eerste en laatste versie van het schilderij bij elkaar:

 

Het originele, oorspronkelijke beeldje

 

Het vroegere werk

 

Het resultaat: Abstractie van een Venus, september 2024

21 september OPENING expositie Deventer kunstenaars

 

WELKOM bij 'De Staat Van', de expositie van Deventer kunstenaars. 

 

De opening van deze expositie is op 21 september om 14 uur. (vanaf 13.30 u. toegang) in de Bergkerk te Deventer, Bergkerkplein 1.

 

Hierbij ook een update met links naar blogberichten: Voor de komende expositie liet ik me o.a. opnieuw inspireren door het oeroude beeldje van de Venus van Willendorf.

https://pact23.blogspot.com/2024/09/venus-to-squeeze-and-her-sister.html

 

Andere blogs met betrekking tot enkele Venusbeeldjes en de werken die daarop geïnspireerd zijn, vindt je via: http://pact23.blogspot.com/2024/08/venuskunst-verwarring-en-vervolg.html en https://pact23.blogspot.com/2024/08/venus-voor-vrede.html. Verdere berichten vindt je op pact23.blogspot.com 

 

 

Detail van een werk in wording, aug.2024 

 

 

Verder zal er werk te zien zijn dat geïnspireerd is op Blauwbaard. Een blogbericht daarover vindt je via: https://pact23.blogspot.com/2024/09/blauwbaard-en-zijn-horror-kamer.html

 

Over de remake van het doek heb ik al veel geschreven, mocht je er meer over willen lezen klik dan op https://pact23.blogspot.com/2024/04/makeover-venus-en-het-kubisme.html

 

Via pact23.blogspot.com vindt je verder alle berichten en updates m.b.t. mijn werk, maak- en denkprocessen, onderzoek, reflecties, deze expositie etc.

 

Alvast veel inspiratie gewenst en hopelijk tot ziens bij de opening. 

 

Francis te Brake, pact23.com, pact23.blogspot.com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Blauwbaard en zijn horror-kamer

Het sprookje van Blauwbaard

 

Dit bericht gaat over een 2 luik dat geïnspireerd is op dit sprookje. Het tweeluik zal ook te zien zijn in de expositie te Deventer. Maar nu eerst een prachtig stukje tekst uit het sprookje van Perrault: 

'Er was eens een man die op het platteland en in de stad mooie huizen bezat. En dat niet alleen: hij had ook nog een heleboel zilver en goud, mooie meubels met borduursel op de zittingen en vergulde koetsen. Maar jammer genoeg had hij een blauwe baard. Dat maakte hem zo lelijk dat alle vrouwen en meisjes wegliepen als hij eraan kwam.

Een van zijn buren, een deftige dame, had twee heel mooie dochters. Hij vroeg die mevrouw of hij met een van hen mocht trouwen; het kon hem niet schelen met welke. Maar de twee meisjes wilden dat niet. Want, behalve dat van die baard, was er nog een reden voor: hun walging en afschuw. Het idee, dat hij al met verschillende vrouwen getrouwd was geweest en dat niemand wist waar die gebleven waren.....'

 

Ik vond enkele klassieke illustraties op internet (het sprookje is tenslotte uit 1697) en deel ze hieronder:  

 

Blauwbaard en zijn vrouw (illustratie van internet, Perrault)

 

Het is een zeer intrigerend sprookje, met enorm veel diepte, vanwege de archetypische structuur van de psyche, die in dit sprookje verwerkt is. Het gaat tever om dit hier toe te lichten en bovendien is dit al gedaan door Clarissa Pincola Estes, een schrijfster die onder andere in haar boek 'Women Who Run With the Wolves' meerdere sprookjes tot op de bodem heeft uitgediept. Hierbij een link naar haar website en werk: 

https://www.clarissapinkolaestes.com/

Wel wil ik hier kort refereren aan het werk van Clarissa P.E., omdat daaruit blijkt  hoe complex die structuur is en hoe binnen de meeste culturen eenzelfde soort aanleg of gedrag bij meisjes al op vroege leeftijd wordt gesmoord, terwijl dit bij jongens wordt aangemoedigd. Uiteraard zie je dit dan ook gebeuren bij de toelichting op sprookjes. Daardoor lopen we massaal de diepere betekenis van veel sprookjes, mythen en (jawel) dromen mis. Waarom gebeurt dat? Meestal omdat we de diepere betekenis niet mogen of niet durven kennen. Aan het 'niet mogen en niet durven' liggen vaak taboes ten grondslag; voor meisjes gelden (zoals ik al schreef) andere taboes dan voor jongens. Het niet kunnen kennen is vaak het gevolg. 

Een van de uitspraken van de schrijfster is dan ook dat de vrouw van Blauwbaard (ik meen dat dit reeds zijn 7e vrouw is) de horrorkamer MOET openen, om zichzelf te kunnen overtuigen van de gruwel, die Blauwbaard voor haar verbergt. Het is dus niet zo, dat ze niet 'nieuwsgierig' mag zijn, maar dat in onze cultuur en in andere culturen wereldwijd, vrouwen domweg gezegd en aangeleerd wordt dat dit een negatieve karaktertrek is en dus taboe. Natuurlijk kan nieuwsgierigheid in een bepaalde vorm een storende of saboterende uitwerking hebben, daar gaat het echter in dit sprookje niet om. Ook zal het je wel opgevallen zijn dat 'nieuwsgierigheid' de term is die bij vrouwen wordt gebezigd, dat echter 'onderzoekend zijn' dezelfde karaktertrek betreft, die bij jongens wordt aangemoedigd en geprezen. En precies dat onderscheid is niet alleen ernstig en kwalijk, maar ook dodelijk, m.n. voor vrouwen, zoals in het sprookje uiteindelijk getoond wordt. 

Mijn suggestie ten aanzien van Blauwbaard is dan ook de gruwelkamer te betreden, met of zonder sleutel of toestemming van Baardmans. In wezen is dit ook wat Clarissa Pincola Estes adviseert of beter gezegd gebiedt. 

 

 

Zij daalt af naar de geheime kamer(illustratie van internet, Perrault)

 

De sleutel van Blauwbaard is goud waard. 

 

In de expositie laat ik de 2 hoofdpersonen zien van dit sprookje. Het zal je dan opvallen dat de sleutel een belangrijk item is, alsook het diadeem. Zij staan symbool voor bepalende elementen in het sprookje. De diadeem staat voor het uiterlijk, de materiële verschijning, een teken van rijkdom en/of macht. Aan het begin van het sprookje blijkt al dat Blauwbaard enorm rijk en machtig is. Zijn lelijkheid werkt echter afstotelijk, daarom trakteert hij de 3 zussen op een dagenlang Luilekkerland-leven van weelde en plezier en weet zo de jongste van de 3 zussen voor zich te winnen. Door een huwelijk met Blauwbaard krijgt ze toegang tot zijn manier van leven, rijkdom, luxe en overdaad. Dat dit slechts de buitenkant betreft, beseft ze pas veel later. 

De sleutel staat voor geheimen, de toegang tot een ruimte, andere dimensie, situatie of een overgang, zoals een brug.

Hieronder een geluidsfragment, dat in verband staat met de 'duistere kamer'. 

 

 

 

En dan, tot slot, de hoofdpersonen: 

Venus to Squeeze and her Sister

2 jaar geleden heb ik een idee, dat ik al heel lang koesterde, in de materie omgezet, om precies te zijn knalroze siliconen. Dit beeldje gaf ik de titel 'Venus to Squeeze'. Het betreft een hypermoderne squeezie, een soort stressbal, maar dan in de prachtige ronde vormen van deze oermoeder. Dit beeldje is geïnspireerd op de Venus van Willendorf, waar ik een replica van heb. Het beeldje wordt gedateerd tussen 24.000 en 22.000 v.Chr. (!) Zie: https://www.pact23.com/venus-to-squeeze/

 

 

Venus to Squeeze, siliconen, Pact23.com

 

 

 

 

Tijdens de vorige expositie in de Bergkerk heb ik Venus to Squeeze geïntroduceerd. Het was de bedoeling dat je haar echt in je handen zou kunnen nemen, zoals dat met squeezies gaat. Het materiaal is daarvoor ook prima geschikt. Omdat het gieten van siliconen echter een complex precisie-werk is, ontstonden er blaasjes aan de achterkant van het beeldje en kan ze dus nu alleen bewonderd worden. 

 

Venus to Squeeze, siliconen, Pact23.com

 

 

 

 

Ook dit jaar laat ik me door de Venus van Willendorf inspireren. Dit keer besloot ik haar eerst te camoufleren, ik laat 2 foto's zien om duidelijk te maken wat ik bedoel:

 

Venus van Willendorf

Venus met camouflage

 

De camouflage die ik hier gebruikt heb, houdt verband met het leger. Als je goed kijkt zie je de figuur van de Venus van Willendorf hier als het ware in verpakt zitten. Je zou haar hier dan ook kunnen beschouwen als een gecamoufleerde Venus. In wezen is zij dat ook door de tijd heen geweest. Het vrouwelijk goddelijke en vrouwelijke archetypen zijn immers door de geschiedenis meer en meer verdrongen door het mannelijk goddelijke en mannelijke archetypen. Oeroude mythen zoals Enoema Elisj (Eng: Enuma Elish) uit de Babylonische literatuur, die vermoedelijk in de 13e eeuw voor Chr. al werd geschreven, alsook  de Bijbelse mythen getuigen van 'a men's world'. 

Mijn autonome kunst gaat deels over deze ontwikkelingen en machts-verschuivingen in de geschiedenis, die ook in de kunstgeschiedenis waar te nemen zijn. Vaak gaan er dan ook jaren van studie en onderzoek vooraf aan het maken van nieuwe kunstwerken. Bronnen-onderzoek maakt daar deel van uit.  Dit is ook de reden dat ik veel schrijf als parallelle activiteit naast het maken van autonoom werk. Ik verwijs naar de vele blogs, die ik schreef in verband met het thema, dat ik hier aansnijd.

https://pact23.blogspot.com/2022/02/eaten-by-moon-tekst-en-toelichting.html

https://pact23.blogspot.com/2022/06/ideologie-filosofie-en-politiek-een.html

https://pact23.blogspot.com/2022/10/lijnen-trekken-tussen-2-punten.html

https://pact23.blogspot.com/2022/11/geschenken-van-de-maan-dromen-en.html

 

Wordt vervolgd.

 

Venus voor Vrede

 

 

 

Venus van Willendorf

 

Het beeldje hierboven herken je misschien wel, het is de Venus van Willendorf, een beeldje dat me al eerder inspireerde. 2 jaar geleden was dit namelijk ook het geval, het werk Venus to Squeeze is daaruit ontstaan, zie: https://www.pact23.com/venus-to-squeeze/

De Venus van Willendorf is 11,1 cm groot en wordt gedateerd tussen 24.000 en 22.000 v.Chr. Het werd in 1908 door een archeoloog gevonden in Willendorf, Oostenrijk. Het werd gemaakt in het Laat-paleolithicum en werd gesneden uit kalksteen, dat echter niet in het gebied te vinden is. Het is gekleurd met rode oker. Het beeldje bevindt zich in het Natuurhistorisch Museum van Wenen. 

Venus schetsen
Het is bijna onmogelijk een archetype te schetsen, omdat het een dynamische kracht betreft, die je je dus als energetisch moet voorstellen. Toch zijn de Venus van Willendorf en de Venus van de Holle rots (die me ook al inspireerde tot nieuw werk) archetypische beeldjes. Zij symboliseren bepaalde energieën, of kosmische oerkrachten, die zich op het aardse vlak op uiteenlopende manieren kunnen manifesteren. Dit geldt trouwens voor de meeste zogenaamde Venusbeelden. Schetsen is in deze daarom misschien wel de beste benadering, maar van Venus is bij beide beeldjes geen sprake, ofschoon je Venus ook een archetype zou kunnen noemen. De ‘Venus van Willendorf’ vertegenwoordigt het archetype van de oermoeder, vandaar dat ook hier de titel 'Venus' veel verwarring oproept.

De term ‘archetype’ komt van het Griekse woord ‘archè’ dat ‘begin’ of ‘bron’ betekent. ‘Type’ staat voor ‘model’. Het woord archè werd in de oude Griekse filosofie gebruikt om het begin van de wereld aan te duiden: de oerstof, die het eerste principe van alle materie is. Archetypen kun je beschouwen als universele oermodellen, waarvan alle aardse vormen en verschijnselen zijn afgeleid. 

(Uit mijn column: 'Archetypen, een studie voor droomwerk': https://shelter36.nl/blog/archetypen-een-studie/)

Misschien is je ook opgevallen dat ik in het vorige blogbericht schreef dat Gaia voortkwam uit 'Chaos' en dat zij het archetype van de Aarde vertegenwoordigt. Ouranus (haar zoon en echtgenoot) vertegenwoordigt het archetype 'Hemel'. Hij wordt ook wel beschouwd als een hemellichaam, namelijk Uranus. Omdat Aphrodite zijn dochter is kan zij ook beschouwd worden als een planeet. Anderzijds is zij in zee geboren en aan land gespoeld, wat haar verbinding met het aardse markeert. Er bestaan dan ook verschillende versies van Aphrodite.

Schets van 2 Venusbeedjes

De Venus van Willendorf (rechts in de schets) is een typisch aardse godin: zij staat voor vruchtbaarheid, voeding, verzorging, de overvloed van moeder natuur, het leven-gevende principe. Dit is ook de reden dat ik me opnieuw door de Venus van Willendorf liet inspireren.

In september kun je deze oermoeder dus opnieuw verwachten in de Bergkerk, maar dan in een geheel andere uitvoering. Het begon met het idee van een gecamoufleerde Venus. 

 

Venus camouflage

Als je goed kijkt zie je de figuur van de Venus van Willendorf hier als het ware in verpakt zitten. De camouflage die ik hier gebruikt heb kun je gemakkelijk associëren met het leger. Deze oermoeder heeft uiteraard niets van doen met oorlog, strijd of conflict. Juist daarom koos ik ervoor haar te camoufleren, als tegenpool, of misschien wel tegengif in een wereld die op drift is geraakt.

Hieronder zie je een eerste bewerking. Je ziet dat ik enkele symbolen heb toegevoegd, die in de oertijd reeds werden toegepast en op verschillende locaties over de hele wereld zijn gevonden. De hoorn leende ik van de Venus van Laussel. ;-)

 

 

 

 Tot zover en wordt vervolgd, Pact23.com, Francis te Brake/la Braque

Venuskunst, verwarring en vervolg

De Romeinen hebben meerdere goden en godinnen, die oorspronkelijk van Griekse herkomst waren, geïntroduceerd. Een ervan was Aphrodite, wiens cultus met name ten tijde van Julius Ceasar en Augustus werd geïnstalleerd. Zij werd gekoppeld aan een reeds bestaande Romeinse godin, die de naam Venus droeg. Bij de Romeinen had deze godin verschillende functies, o.a. als vegetatie-godin, beschermster tegen zonden en de beschermheilige van Rome. Maar wie was Aphrodite ? Zij was een van oorsprong Griekse godin, de dochter van Gaia en Ouranos. Ouranos was de zoon en echtgenoot van Gaia, die op haar beurt is ontstaan uit Chaos. Ouranos werd beschouwd als de personificatie van de hemel. Omdat Chaos (waar Gaia uit voortkwam) bij de oude Grieken het eerste beginsel is, kun je Gaia en Ouranos beschouwen als het oudste goden-paar, dat verantwoordelijk was voor de schepping van de vele mythologische figuren. 

Ouranos wordt op gegeven moment gecastreerd door zijn zoon Kronos, waarna zijn genitaliën in de zee terecht komen. Uit het zaad wordt Aphrodite geboren, vandaar dat ze ook wel wordt afgeschilderd als de vrouwe, die uit het zeeschuim is gevormd. Aphrodite heeft dus eigenlijk alleen een vader.

Als je je meer wilt verdiepen in het complexe Venus-thema, kun je het beste het werk van Annine van der Meer raadplegen. Annine van der Meer is historica, theologe en symbooldeskundige. Zij heeft veel en uitgebreid onderzoek gedaan naar de Venus-figuren, de uiteenlopende archetypische krachten en machten, die daarbij voorkomen, de symboliek, achtergronden, etc. Haar website is https://www.annine-pansophia.nl

Dan nu terug naar Laussel, hier eerst een afbeelding van het bas-reliëf, dat in 1911 gevonden werd in Frankrijk bij de ingang van de abri van Laussel (Marquay) in de Dordogne.

 

Ik besloot haar (de vrouwe van Laussel) eerst te tekenen en daarna bracht ik de getekende vormen over op patroonpapier, om ze van daaruit over te zetten naar karton. Als je goed kijkt zie je dat de verschillende onderdelen uit meerdere stukken karton zijn gesneden, zoals je hieronder -op de 3e foto- kunt zien: 

 

 

 

 

Op de 2e en 3e foto zie je ook dat er een extra element is toegevoegd aan de linkerzijde van het beeld (voor de kijker is dat rechts). Je ziet namelijk een opgeheven linker-arm met een ankh. Op de oorspronkelijke afbeelding van de Venus van Laussel zie je deze niet, bij haar rust haar linkerhand namelijk op haar buik.

 

Wordt vervolgd

Francis-ca, Pact23.com/Shelter36.nl