Hermeneutiek, kunst, waarneming, vervolg
In de laatste blog liet ik me inspireren door een vrouwelijke auteur, Annelies van Heijst, die met betrekking tot ethiek en hermeneutiek diepgaand onderzoek gedaan heeft en daar het feministische gedachtegoed bewust bij betrekt. Ze heeft in haar cross-over onderzoek ook andere bronnen aangeboord, die ze in haar werk heeft uitgelicht en geduid ten opzichte van haar eigen visie en standpunt. Het feministisch gedachtegoed kan volgens mij verfrissend en waardevol zijn, gezien de onzekere fase waar we ons massaal in bevinden. Het betreft een soort 'bardo' moment of scharniermoment, wat een crisis in wezen is. Dat ik haar boek koos heeft ook te maken met de titel: 'Verlangen naar de Val', die ik associeerde met mijn onderzoek en werk onder de titel 'Collapse'
Met 'The Collapse' duid ik in wezen ook op scharniermomenten, ik verwijs naar mijn blog pact23.blogspot.com voor mixedmedia-werk/filmpjes e.d. onder die titel, bijdragen en toelichting.
Mijn meest actuele bijdrage sluit hier goed op aan: https://pact23.blogspot.com/2020/08/
Scharniermomenten zijn momenten of periodes waarbij sprake is/kan zijn van een ommekeer in een bestaande situatie. Dergelijke periodes bieden ruimte voor of dwingen ons misschien wel tot verandering. De auteur schrijft dan ook over 'discontinuiteit'. O.a. op blz.87 van haar boek, 'Verlangen naar de val' schrijft zij: 'Meyer pleit voor een leeshouding, die is gebaseerd op het beginsel van discontinuïteit, dat wil zeggen dat de tekst aan de lezer verschijnt als een vreemde, die de kijk van de lezer op de wereld kan schokken en veranderen.'
Voorts komt ze (net als in het boek van Gadamer) tot de onderzoeksvraag ten aanzien van 'betekenis' en de wisselwerking, die daarbij plaatsvindt tussen beschouwer, maker en kunstwerk, in dit geval literatuur of poëzie. Ik verwijs naar pagina 86 en het volgende citaat: 'Bij het construeren van samenhang en betekenis heeft de lezer een groot aandeel'
Als het gaat om de herdefiniëring van begrippen als kunst, schoonheid, autonomie en waarheid, wordt er in hoge mate uit gegaan van het autonome subject, aangezien deze instelling tot voor kort domineerde. In haar boek haalt zij Christopher Lasch aan, die meent dat dit mannelijk narcistische uitgangspunt en deze instelling zijn beste tijd heeft gehad. Behalve Christopher Lasch haalt zij meerdere auteurs aan, die van mening zijn dat het bewustzijn gestuurd wordt door onbewuste krachten. Blijkbaar heeft deze gedachte binnen het 'autonome subject denken' geen waarde.
Discontinuïteit lijkt een nieuw tijdperk aan te duiden, waarbij het autonome subject vervangen word door het wankelende subject. (Niet voor niets zal de auteur de titel : 'Verlangen naar de val' gekozen hebben). Een autonoom subject zou een (min of meer) lezersgericht standpunt innemen, waarbij deze lezer-es autonoom betekenis maakt. Ik heb de indruk dat van Heijst ook bedoelt, dat er door die autonome houding weinig ontwikkeling of verandering mogelijk is, het kader is immers beperkt en laat nauwelijks 'vreemde' invloeden of discontinuïteit toe. Eigenlijk klinkt autonoom subject ietwat eenzijdig en het zich volledig verliezen in de tekst, die gelezen word, is blijkbaar het andere uiterste.
Ik merk dat dit mij enorm boeit, het gaat immers om krachtenvelden, (in dit geval lezer, tekst, auteur) die elkaar beïnvloeden en geschiedenis schrijven. Bovendien reflecteer ik tegelijkertijd (terwijl ik lees) op mijn manier van maken en werken. In die zin ben ik het eens met wat van Heijst schrijft over Colinwood's statement dat het om zelfkennis gaat, die via reflectie verder aan kan groeien/zich kan verdiepen. Ook schrijft zij (o.a. op blz. 294) over de betekenis-toeschrijvende act en haar hermeneutische model van de drie gestalten van de lezer-es. Om nieuwe inzichten op te doen en tot een nieuw zelfverstaan te komen, moet de lezer-es wel een proces doorlopen waarin zelfverlies een wezenlijk moment is. Een lezer die zich vastklampt aan de eigen betekenis-samenhang kan met radicale alteriteit niet in contact komen.
Boek : Titel: 'Verlangen naar de Val', A. van Heijst. Zelfverlies en autonomie in hermeneutiek en ethiek.
Hashtags: Art; Actuality; Definition; Redefining art; Hermeneutiek; Perceptie; Waarneming; Dreams; Dreamwork; Droomyoga; Dreambody; The Unconscious; Subject; Autonomie; Ethiek; Deventer; Pact23.com; pact23.blogspot.com;
