Uit de winterslaap komen
Dieren komen langzaam maar zeker uit hun winterslaap, de
dieren die aan winterslaap doen tenminste. Bij winterslaap denk je
waarschijnlijk aan wekenlang slapen en dromen, dat heb ik in ieder geval wel,
elke winter weer. Aan de kunstacademie, waar ik momenteel een masteropleiding
volg, koos ik winterslaap als thema. Het thema houdt verband met mijn behoefte
aan een winterslaap en het zich verbinden met cyclische processen, in dit geval
de seizoenen. Het is de bedoeling dat een thema ook wetenschappelijk onderbouwd
wordt en met ‘maken’ gepaard gaat. Ik ben een maker en droomwerker en juist in
deze context ook voortdurend met onderzoek bezig, al verbind ik dat niet altijd
met wetenschappelijk onderzoek of wetenschappelijke bronnen. Het is dus zaak
dit wat bewuster in te gaan zetten. Onlangs vond ik een interessant artikel op
internet:
Winterslaap, ook
wel torpor genoemd, is een mysterieuze biologische spaarstand, die dieren
inschakelen bij een tekort aan voedsel. (uit: ‘Kan de mens in winterslaap’: https://www.volkskrant.nl/wetenschap/kan-de-mens-in-winterslaap-~b3a1c83e/)
Een ander woord voor winterslaap is ‘torpor’: dit is
Latijn voor ‘verlamming, bewegingloosheid’. Er is dus eigenlijk geen sprake van
slaap. Dit is wel het geval als het gaat om winterrust, maar bij winterslaap is
er sprake van een soort coma. De organen worden dan uitgeschakeld, bij enkele
soorten worden zelfs de hersenen uitgeschakeld. De lichaamstemperatuur daalt
flink en de dieren komen weken of zelfs maanden niet van hun plek. Sommige
dieren worden geheel stijf of bevriezen. Er is sprake van schijndood. Dit is
anders bij een winterrust: de lichaamstemperatuur daalt slechts enkele graden
en dieren worden wakker om te fourageren.
 |
After collapse, traverse, febr.2019, FtB
De westerse wetenschap wenst de winterslaap kunstmatig na te bootsen: Het nabootsen van een winterslaap en het onderzoek dat men doet om dit te kunnen realiseren, zou een korte route kunnen zijn om iets te bereiken. Men doet er weliswaar jaren over om het middel te vinden, na te maken en te ontwikkelen, maar dan kan er ook een grote massa van profiteren en een enorme ontwikkeling doormaken. Ik ga er echter vanuit dat er ook mogelijkheden zijn om jezelf te trainen in het ‘slapen’ en de winterslaap te beschouwen als een speciale droomstaat. De winterslaap associeer ik dan ook met droomtijd. Dergelijke gedachten zijn geïnspireerd op de Oosterse mystiek, sjamanisme, de levenswijze van de zg. indigenous people, mysteriescholen, Jungiaans gedachtengoed, maar ook op bronnen, die gebaseerd zijn op cross-over onderzoek, zoals bij Fritjof Capra, Anagarika Govinda en Alan Wallace.
Ik ben altijd bezig met de
verbanden en cross-over mogelijkheden, ik verzamel kennis vanuit verschillende
invalshoeken, combineer, mix en ontwikkel. Mijn kunst is niet alleen bedoeld
als autonoom product, maar ook als middel om het proces van transformatie te
initiëren, te versterken en te verbeelden. Het betreft dus onderzoek, verzamelen,
reflectie, brainstorm, mixen, maken en transformeren. Het is een doorgaand proces.
Ik verkies voor mijn kunst een experimentele werkwijze, een open space.
In deze column laat ik een
afbeelding zien en geef ik de link naar een filmpje. Ik heb daarbij winterslaap
verbonden met dood of beter: schijndood. De winterslaap is wat mij betreft een
dode fase en maakt deel uit van een cyclisch proces.
In de afbeelding zie je een ‘still’, een momentopname uit een
performance. Je ziet een persoon in een camouflage outfit op de aarde liggen.
Het beeld biedt jou als kijker de mogelijkheid om te associëren en verder te
dromen, terwijl tegelijkertijd de verbinding met de natuur en de verstilling in
dit beeld gegeven is. In het filmpje herken je waarschijnlijk de paralellen met
de afbeelding, maar wordt het tevens duidelijk dat het een schijndood betreft:
Het beeld valt op gegeven moment stil, de zichtbare beweging houdt op, waarna
er ondergronds van alles lijkt te gebeuren.
Het filmpje kun je bekijken op:
https://vimeo.com/321046111
Veel inspiratie en inzicht gewenst
Francisca
